دتکتور حرارتی ثابت و افزایشی

دتکتورهای حرارتی از جمله تجهیزات مهم در سیستم‌های اعلام حریق هستند که برای شناسایی افزایش دمای غیرمعمول در محیط‌های مختلف طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها به طور خاص برای شناسایی حریق‌ها بر اساس تغییرات دما عمل می‌کنند و در مکان‌هایی که ممکن است سایر حسگرها مانند دتکتورهای دود به درستی عمل نکنند، کاربرد دارند. دتکتورهای حرارتی به دو نوع ثابت و افزایشی تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

در این مقاله به بررسی دتکتورهای حرارتی ثابت و افزایشی می‌پردازیم.

دتکتور حرارتی ثابت (Fixed Temperature Detector)

تعریف: دتکتور حرارتی ثابت به دتکتوری گفته می‌شود که به محض رسیدن دما به حد مشخصی (که در طراحی آن تعیین شده)، عمل کرده و هشدار می‌دهد. این دستگاه معمولاً در دمایی ثابت و از پیش تعیین‌شده حساسیت خود را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، وقتی دما در محیط از مقدار خاصی بیشتر شود، دتکتور فعال شده و سیگنال هشدار به سیستم اعلام حریق ارسال می‌کند.

ویژگی‌ها:

1. ساده و مقرون به صرفه:
   • دتکتور حرارتی ثابت از نظر ساختار و عملکرد ساده است و به همین دلیل هزینه کمتری نسبت به دیگر دتکتورها دارد.
2. آستانه دمایی ثابت:
   • دتکتور حرارتی ثابت برای عمل کردن نیاز به رسیدن دما به یک مقدار خاص دارد. این دما معمولاً به عنوان یک عدد مشخص تعریف می‌شود، مانند ۵۸ درجه سلسیوس برای محیط‌های مسکونی یا ۷۴ درجه سلسیوس برای محیط‌های صنعتی.
3. کاربرد در محیط‌های با تغییرات دمایی محدود:
   • این دتکتورها در محیط‌هایی که تغییرات دما محدود و قابل پیش‌بینی هستند، به خوبی عمل می‌کنند. برای مثال، در کارگاه‌ها و انبارهای مواد غیرقابل اشتعال که تغییرات دمایی قابل کنترل است، دتکتور حرارتی ثابت می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

معایب:

• این نوع دتکتور نسبت به دتکتورهای افزایشی حساسیت کمتری دارد و نمی‌تواند افزایش تدریجی دما را شبیه دتکتورهای افزایشی شناسایی کند. همچنین، ممکن است در صورتی که دما از آستانه تعیین‌شده خیلی سریع عبور کند، نتواند حریق را شناسایی کند.

دتکتور حرارتی افزایشی (Rate-of-Rise Temperature Detector)

تعریف: دتکتور حرارتی افزایشی به دتکتوری گفته می‌شود که به سرعت افزایش دما حساس است. این نوع دتکتورها قادرند تا تغییرات سرعت دما را تشخیص دهند و زمانی که افزایش دما به مقدار خاصی در یک واحد زمان برسد، به طور خودکار هشدار می‌دهند. این دتکتورها می‌توانند در شرایطی که تغییرات دمایی سریع و ناگهانی رخ می‌دهند، به طور مؤثر عمل کنند.

ویژگی‌ها:

1. حساسیت بالا به تغییرات دما:
   • این دتکتورها نسبت به تغییرات سریع دما حساس هستند و به محض اینکه دما در یک بازه زمانی خاص به سرعت افزایش یابد، به سیستم هشدار می‌دهند.
2. عملکرد در محیط‌هایی با نوسانات دمایی:
   • دتکتورهای حرارتی افزایشی در محیط‌هایی که دما به طور طبیعی و تدریجی افزایش می‌یابد، مانند اتاق‌های پردازش یا محیط‌هایی با سیستم‌های تهویه حساس، مفیدتر هستند.
3. آستانه حساسیت تنظیم‌شدنی:
   • برخی از دتکتورهای افزایشی دارای قابلیت تنظیم حساسیت هستند، به این معنی که می‌توان مقدار سرعت تغییر دما (نرخ افزایش دما) که باعث فعال شدن دتکتور می‌شود را تنظیم کرد.

مزایای:

• این دتکتورها در تشخیص حریق‌های سریع‌تر که ممکن است در صورت نشت گاز یا آتش‌سوزی سریع اتفاق بیافتند، بسیار مؤثر هستند. آنها می‌توانند با تشخیص افزایش سریع دما قبل از اینکه دما به مقدار خطرناکی برسد، سیگنال هشدار ارسال کنند.

معایب:

• ممکن است نسبت به نوسانات دمایی طبیعی حساس شوند و در نتیجه هشدارهای کاذب ایجاد کنند. برای مثال، در مناطقی که تهویه شدید دارند، تغییرات دما ممکن است باعث فعال شدن اشتباهی دستگاه شود.

تفاوت‌های اصلی بین دتکتورهای حرارتی ثابت و افزایشی

کاربردها

1. دتکتور حرارتی ثابت:
   • مناسب برای فضاهایی که تغییرات دمایی طبیعی یا کنترل‌شده دارند و نیازی به تشخیص تغییرات سریع دما نیست.
   • به طور مثال در انبارهای ذخیره‌سازی مواد غیرقابل اشتعال، برخی از قسمت‌های ساختمان‌های مسکونی و اداری.
2. دتکتور حرارتی افزایشی:
   • مناسب برای فضاهایی که در آن‌ها تغییرات سریع دما می‌تواند خطرساز باشد.
   • در محیط‌هایی مانند آشپزخانه‌ها، کارگاه‌های صنعتی، موتورخانه‌ها و هر مکانی که دمای آن می‌تواند به سرعت افزایش یابد.

نتیجه‌گیری

انتخاب بین دتکتور حرارتی ثابت و افزایشی بستگی به نوع محیط و نوع خطرات موجود دارد. دتکتورهای حرارتی ثابت معمولاً در فضاهایی با تغییرات دمایی محدود و پیش‌بینی‌پذیر استفاده می‌شوند، در حالی که دتکتورهای افزایشی برای محیط‌هایی با تغییرات سریع دما و خطرات حریق شدیدتر مناسب‌تر هستند.